CƠ ĐỊA & VIRUS

 Trên địa bàn thành phố Đà Nẵng có một ca bị phản vệ sau tiêm chủng vaccine COVID-19 của AstraZeneca.

Người bị phản vệ là nữ điều dưỡng 31 tuổi của Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, Bệnh viện Đà Nẵng. Bệnh nhân không có tiền sử dị ứng, đã được khám sàng lọc và tư vấn trước tiêm chủng.

Sau khi tiêm, bệnh nhân bị ù tai, khó thở, đã được xử lý theo đúng phác đồ và sau đó được cấp cứu tại Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc Bệnh viện Đà Nẵng. Tình trạng hiện tại của bệnh nhân: đang an thần thở máy, huyết động ổn định nhờ các thuốc vận mạch.

Ích lợi và nguy cơ của tiêm vắc xin

Vắc xin là một công cụ rất hiệu quả trong dự phòng các bệnh nhiễm trùng. Hiện nay đã có gần 30 bệnh nhiễm trùng có thể dự phòng được bằng vắc xin. Không giống như các can thiệp y tế khác, vắc xin giúp cho dự phỏng và bảo vệ sức khỏe cho con người và qua đó góp phần phát triển nguồn nhân lực. Ngoài việc làm giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong, làm cho trẻ em khỏe mạnh phát triển thể chất và trí não bình thường, vắc xin còn giảm mắc các bệnh khác, giảm số ngày ốm và nhập viện, giảm chi phí chăm sóc y tế, đặc biệt giảm thời gian và công sức của phụ nữ do không phải chăm sóc trẻ bị bệnh cũng như làm giảm số trẻ sinh ra do không phải lo  trẻ bị ốm và chết, góp phần nâng cao sức khỏe của phụ nữ, giảm tình trạng tàn phế hay mất khả năng lao động do bệnh tật gây nên. Ngoài ra tiêm chủng còn giúp bảo vệ sức khỏe cho cả người lớn như vắc xin phòng cúm, phòng viêm màng não do não mô cầu, phòng ung thư gan, ung thư cổ tử cung. Bên cạnh những ích lợi trực tiếp và gián tiếp của vắc xin trong việc làm giảm tỷ lệ mắc và tử vong của các bệnh nhiễm trùng, nó còn có những tác động lâu dài cho cá nhân và cộng đồng, như tăng khả năng và năng suất lao động do không bị ốm đau. Tóm lại việc đầu tư cho tiêm chủng dự phòng bằng vắc xin là đầu tư cho phát triển.

Nhờ có Vắc xin, thế giới đã thanh toán được bệnh đậu mùa. Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ đã xếp tiêm chủng mở rộng (TCMR) đứng thứ 4 trong 10 thành tựu lớn nhất về y tế công cộng của thế kỷ 20. Bệnh bại liệt hiện chỉ còn lưu hành ở 4 nước, số trẻ chết vì bệnh sởi năm 2007 giảm 78% so với năm 2000, số trẻ chết vì viêm gan B, viêm phổi, viêm màng não do Hib hàng năm giảm đi 2,5 triệu trẻ sau khi nhiều nước triển khai đưa vắc xin viêm gan B và Hib vào chương trình TCMR sau năm 2000. Thập kỷ đầu tiên của thế kỷ 21 được coi là thập kỷ thành công nhất của lịch sử phát triển vắc xin. Các vắc xin mới là vắc xin viêm màng não do não mô cầu, vắc xin phế cầu phòng viêm phổi, vắc xin rota phòng tiêu chảy và phòng vi rút HPV gây ung thư cổ tử cung. Theo tổng kết của Liên minh toàn cầu về vắc xin và Tiêm chủng (GAVI), trong thập kỷ vừa qua vắc xin viêm gan B và Hib được đưa vào chương trình TCMR ở nhiều nước đang phát triển đã góp phần dự phòng cho 5 triệu trẻ em khỏi bị tử vong vì các bệnh nhiễm trùng nhờ tiêm vắc xin. Cùng với các hoạt động nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống y tế, sự tăng đầu tư nguồn lực và kinh phí, với việc đưa thêm các vắc xin mới vào chương trình TCMR (vắc xin phế cầu phòng viêm phổi, vắc xin rota phòng tiêu chảy và các vắc xin khác như sốt vàng, não mô cầu, viêm não Nhật Bản, rubela, thương hàn, HPV....). Tổ chức Y tế thế giới (TCYTTG) ước tính rằng nếu tất cả các vắc xin sẵn có hiện nay đều được sử dụng rộng rãi trên thế giới với tỷ lệ bao phủ cao trên 90%, hàng năm dự phòng 2-3 triệu trẻ em nữa không bị chết vì các bệnh nhiễm trùng, góp phần đạt được mục tiêu của thiên niên kỷ làm giảm hai phần ba số trẻ em chết dưới 5 tuổi vào năm 2015 so với năm 1990.

Chương trình TCMR ở Việt Nam được bắt đầu chính thức từ năm 1985 với việc triển khai tiêm 6 mũi vắc xin cơ bản cho tất cả trẻ em dưới 1 tuổi là lao, bại liệt, bạch hầu, ho gà, uốn ván và sởi. Năm 1997 bổ sung thêm vắc xin thứ 7 là viêm gan B, và năm 2010 bổ sung thêm vắc xin thứ 8 là vắc xin Hib. Các vắc xin khác được dùng ở các vùng có nguy cơ cao cho trẻ trên 1 tuổi là vắc xin viêm não Nhật bản, tả, thương hàn. Trong nhiều năm liên tục tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ ở trẻ em đều đạt trên 90%. Thực tế và kinh nghiệm của Chương trinh Tiêm chủng mở rộng ở Việt Nam trong hơn 25 năm qua, và ở các nước trên thế giới cho thấy rõ là tiêm chủng là biện pháp hiệu quả nhất để phòng bệnh. Thành công của công tác TCMR đã đem lại hiệu quả rõ rệt, làm thay đổi về cơ bản cơ cấu bệnh tật ở trẻ em. Bằng tiêm chủng vắc xin, tỷ lệ mắc bệnh của nhiều bệnh nhiễm trùng có vắc xin dự phòng đã giảm đi hàng chục đến hàng trăm lần. Chúng ta đã thanh toán được bệnh đậu mùa vào cuối những năm 70, bại liệt vào năm 2000, loại trừ được uốn ván sơ sinh vào năm 2005 và đang tiến tới loại trừ sởi và khống chế viêm gan B trong vài năm tới. Tỷ lệ mắc các bệnh thuộc tiêm chủng trên 100.000 dân nếu so sánh năm 2010 với năm 1984 thấy: Bệnh Bạch hầu giảm 585 lần, Ho gà giảm 937 lần, Uốn ván sơ sinh giảm 59 lần, Sởi giảm 573 lần. Sau 25 năm triển khai chương trình TCMR ở Việt Nam, ước tính dự phòng cho 6,7 triệu trẻ khỏi mắc bệnh và 43.000 trẻ khỏi bị tử vong do các bệnh lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, và sởi. Có thể nói đây là một trong những thành tựu lớn nhất mà ngành y tế Việt Nam đã đạt được trong những năm qua trong bối cảnh Việt Nam còn là một nước nghèo thu nhập bình quân đầu người còn thấp. Thông qua việc triển khai thành công chương trình tiêm chủng mở rộng và các chương trình y tế khác, Việt Nam đã giảm đáng kể tỷ lệ tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi và đang tiến tới đạt được mục tiêu thứ tư của thiên niên kỷ vào năm 2015 (Giảm hai phần ba tỷ lệ tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi trong giai đoạn 1990-2015). Thành tích này đã được bạn bè quốc tế ca ngợi và khâm phục, và đã được GAVI vinh danh về thành tích suất sắc trong việc làm giảm tỷ lệ tử vong ở trẻ em tại Hội nghị của GAVI tại Hà Nội tháng 11/2009.

Mục tiêu của tiêm chủng để bảo vệ cá nhân và cộng đồng khỏi các bệnh  truyền nhiễm phòng được bằng vắc xin. Mặc dù vắc xin là an toàn, nhưng  không phải hoàn toàn không có nguy cơ; phản ứng sau tiêm chủng (PƯSTC) có thể sẽ xuất hiện sau sử dụng vắc xin. Một số người gặp các PƯSTC khác nhau từ phản ứng nhẹ, thông thường đến phản ứng hiếm gặp, nghiêm trọng, đe dọa tính mạng. Hầu hết các trường hợp PƯSTC nặng chỉ là sự trùng hợp ngẫu nhiên với bệnh lý sẵn có của trẻ. Một số trường hợp  PƯSTC có thể do vắc xin hoặc do sai sót trong việc bảo quản, vận chuyển, sử dụng, chỉ định và tiêm chủng vắc xin. Cho dù nguyên nhân của PƯSTC là gì, nó làm cho mọi người lo lắng, từ chối tiếp tục tiêm chủng cho con của họ, dẫn đến trẻ em dễ bị mắc bệnh truyền nhiễm hơn và thậm chí là đe dọa tính mạng.

Vắc xin là sản phẩm sinh học dùng để tiêm chủng cho các cá thể để tạo ra miễn dịch chủ động bảo vệ chống lại một căn bệnh cụ thể. Vắc xin tương tác với hệ thống miễn dịch và thường tạo ra một đáp ứng miễn dịch tương tự như tạo ra bởi các nhiễm trùng tự nhiên, nhưng không gây bệnh hoặc các biến chứng tiềm tàng cho người nhận. Nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến đáp ứng miễn dịch khi tiêm chủng. Chúng bao gồm sự có mặt của kháng thể mẹ, bản chất và liều lượng kháng nguyên, đường dùng và sự có mặt của một chất hấp phụ (ví dụ như phức hợp có chứa nhôm) được thêm vào để tăng cường miễn dịch của vắc xin. Các yếu tố như tuổi, yếu tố dinh dưỡng, di truyền và bệnh tật đang mắc phải cũng có thể ảnh hưởng đến đáp ứng miễn dịch sau tiêm vắc xin. Mỗi vắc xin có chứa loại vi sinh vật gây bệnh, hoặc một phần của nó, và thường có hai dạng sống giảm độc lực hoặc bất hoạt (chết) của vi sinh vật, hoặc kháng nguyên độc tố hoặc một trong các protein bề mặt của nó. Vắc xin có thể là đơn giá hoặc đa giá. Một vắc xin đơn giá có chứa một chủng duy nhất của một kháng nguyên duy nhất (ví dụ vắc xin sởi), trong khi một loại vắc xin đa giá có chứa hai hoặc nhiều chủng/ type huyết thanh của kháng nguyên (Ví dụ vắc xin bại liệt). Vắc xin phối hợp có chứa từ hai kháng nguyên trở lên (ví dụ như DTwP, DTP-HepB-Hib). Lợi thế tiềm năng của loại vắc xin phối hợp bao gồm việc giảm chi phí bảo quản và quản lý so với các vắc xin đơn giá, giảm chi phí số lần đi tiêm chủng, cải thiện sự kịp thời của tiêm chủng, và tạo thuận lợi cho việc bổ sung các loại vắc xin mới vào chương trình tiêm chủng. Không có bằng chứng nào cho thấy tiêm cáckháng nguyên trong vắc xin kết hợp làm tăng gánh nặng cho hệ thống miễn dịch. Hệ thống này có khả năng đáp ứng hàng triệu kháng nguyên tại một thời điểm. Kết hợp kháng nguyên thường không làm tăng nguy cơ phản ứng bất lợi và trên thực tế, dẫn đến giảm tổng thể các phản ứng bất lợi.

Phản ứng sau tiêm chủng (PƯSTC) là bất kỳ sự kiện sức khỏe nào xảy ra sau tiêm chủng và không nhất thiết phải có mối quan hệ nhân quả với việc sử dụng vắc xin. PƯSTC nhẹ là một sự kiện  không phải là "nghiêm trọng" và không là nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe của người được tiêm chủng. PƯSTC nặng là một sự kiện gây ra một nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe và tính mạng của người được tiêm vắc xin dẫn đến phải nhập viện, di chứng tàn tật hoặc tử vong khi sinh. Trong năm 2012, Hội đồng các tổ chức quốc tế về khoa học y học (CIOMS) và TCYTTG  đã phân loại nguyên nhân cụ thể của PƯSTC như sau:

- Phản ứng liên quan đến vắc xin: Là phản ứng gây ra do một hoặc nhiều thành phần của vắc xin. Nó cũng là phản ứng của từng cá thể với đặc tính vốn có của vắc xin, ngay cả khi vắc xin đã được sản xuất, bảo quản, vận chuyển và chỉ định một cách chính xác.

- Phản ứng liên quan đến sai sót tiêm chủng: Phản ứng liên quan đến sai sót tiêm chủng gây ra bởi việc bảo quản, vận chuyển, chỉ định và tiêm chủng vắc xin không đúng.

- Phản ứng liên quan đến lo lắng khi tiêm chủng: Là phản ứng xảy ra do sự lo lắng về tiêm chủng.

- Sự kiện trùng hợp ngẫu nhiên: Là phản ứng gây ra bởi một nguyên nhân khác không phải là do vắc xin, do sai sót tiêm chủng hay do lo lắng khi tiêm chủng, mà là do bệnh lý sẵn có của trẻ.

- Không rõ nguyên nhân: Nhiều trường hợp PƯSTC không tìm được nguyên nhân do thiếu các thông tin có liên quan đến các nguyên nhân đã nêu ở trên.

 Phản ứng sau tiêm có thể được phân loại thành phản ứng phổ biến, nhẹ hoặc phản ứng hiếm gặp, nghiêm trọng. Hầu hết các phản ứng vắc xin là nhẹ và tự khỏi. Phản ứng nghiêm trọng là rất hiếm gặp. Mục đích việc tiêm vắc xin là để tạo ra miễn dịch chủ động để dự phòng bệnh. Phản ứng tại chỗ, sốt và các triệu chứng khác là một phần của phản ứng miễn dịch. Ngoài ra, một số thành phần của vắc xin (ví dụ như tá dược nhôm, chất ổn định, chất bảo quản) có thể gây ra phản ứng. Một vắc xin có chất lượng và an toàn sẽ có các phản ứng được giảm tới mức tối thiểu trong khi tạo ra đáp ứng miễn dịch tốt nhất có thể. Phản ứng tại chỗ bao gồm đau, sưng và/hoặc đỏ tại chỗ tiêm và có thể chiếm khoảng 10% số đối tượng đã được tiêm chủng, trừ tiêm DTwP, hoặc uốn ván, những vắc xin có đến 50% có thể có các phản ứng này. BCG gây ra phản ứng tại chỗ bắt đầu như một sẩn da cam, hai hoặc nhiều tuần sau tiêm sẽ trở thành vết loét và lành sau vài tháng, để lại một vết sẹo.  Những phản ứng hệ thống bao gồm sốt chiếm tới khoảng 10% đối tượng được tiêm chủng, trừ DTwP chiếm khoảng một nửa số trẻ được tiêm. Những phản ứng thông thường khác (ví dụ như khó chịu, mệt mỏi, chán ăn) cũng có thể xảy ra sau khi tiêm vắc xin DTwP. Với vắc xin sống giảm độc lực như sởi/MMR và OPV, các phản ứng toàn thân gây ra từ nhiễm vi rút vắc xin. Vắc xin sởi gây ra sốt, phát ban và/hoặc viêm kết mạc, và xảy ra ở 5-15% đối tượng được tiêm. Biểu hiện bệnh là rất nhẹ so với bệnh sởi "tự nhiên". Tuy nhiên, đối với người suy giảm miễn dịch nghiêm trọng, nó có thể trở lên nghiêm trọng, thậm chí gây tử vong. Phản ứng với vắc xin quai bị (viêm, sưng tuyến mang tai) và rubella (đau khớp và sưng hạch bạch huyết) gặp ở ít hơn 1% trẻ được tiêm. Vắc xin Rubella gây ra các triệu chứng thường xuyên hơn ở người lớn, với 15% bị đau khớp. Những phản ứng do vắc xin Bại liệt uống ảnh hưởng ít hơn 1% người được uống vắc xin, bao gồm tiêu chảy, nhức đầu và/hoặc đau cơ bắp.Cần lưu ý rằng các tỷ lệ ghi nhận được là dự kiến ​​phản ứng vắc xin hoặc đáp ứng với kháng nguyên vắc xin. Tuy nhiên, trong trường hợp ghi nhận bất kỳ gia tăng đáng kể phản ứng với bất kỳ vắc xin nào, cần điều tra xác định rõ nguyên nhân.

Tỷ lệ xuất hiện phản ứng có thể được quan sát với các loại vắc xin thường được sử dụng nhất được liệt kê trong bảng 1 dưới đây:.

Bảng 1: Các PƯSTC nhẹ, thông thường (Theo TCYTTG)

Vắc xin	Phản ứng phụ trại chỗ (sưng, đỏ, đau)	Sốt (>38ºC)	Các triệu chứng toàn thân, kích thích, khó chịu
BCG	90-95%	-	-
Viêm gan B	Người lớn:15% Trẻ em :5%	1-6%	-
Hib	5-15%	2-10%	-
Vắc xin cúm bất hoạt	10-64%	5-12%
Vắcxin  sống cúm		16-31%
Vắc xin viêm não bất hoạt	<4%		<1%
Vắc xin sống viêm não	<1%
Sởi/ sởi quai bị rubella	10%	5-15%	5% (ban)
Bại liệt uống (OPV)	-	Dưới 1%	Dưới 1%
DTP – ho gà toàn tế bào4	tới 50%	tới 50%	tới 60%
Phế cầu cộng hợp.	~10%	~20% <1% (>390C)	~ 20%
Phế cầu không cộng hợp	50%	<1% (>390C)
Uốn ván/DT/Td	~10% 5	~10%	~25%
Thủy đậu	7-30%

Bảng 2 dưới đây mô tả chi tiết các phản ứng vắc xin hiếm gặp.

Bảng 2: Phản ứng sau tiêm chủng hiếm gặp (Theo TCYTTG)

Vắc xin	Phản ứng	Thời gian xuất hiện	Tỷ lệ trên 1.000.000 liều
BCG	-Viêm hạch có mủ -Viêm xương BCG -Nhiễm khuẩn BCG lan tỏa	2-6 tháng 1-12 tháng 1-12 tháng	100-1000 1-700 0,19-1,56
Hib	Không	-	-
Viêm gan B	Sốc phản vệ	0-1 giờ	1,1
Viêm não Nhật Bản (bất hoạt)	Biểu hiện thần kinh (viêm não, bệnh não, thần kinh ngoại biên)	-	1-2.3
Sởi/ sởi - quai bị - rubella/ sởi - rubella	- Co giật có sốt - Giảm tiểu cầu - Sốc phản vệ - Bệnh não	6-12 ngày 15-35 gày 0 – 1 giờ 6-12 ngày	330 30 1 <1
Bại liệt uống (OPV)	Liệt liên quan tới vắc xin	4-30 ngày	2-4
Uốn ván	- Viêm thần kinh cánh tay - Sốc - Áp xe vô trùng	2-28 ngày 0-1 giờ 1-6 tuần	5-10 1-6 6-10
Ho gà (DTwP)	- Khóc thét dai dẳng >3 giờ - Co giật - Giảm trương lực cơ, giảm đáp ứng - Sốc phản vệ - Bệnh nãod	0-24 giờ 0-3 ngày 0-48 giờ   0-1 giờ 0-2 ngày	< 10.000 <10.000 1000-2000   20 0-1

 

Phản ứng sau tiêm vắc xin 'Nghiêm trọng' và 'nặng' là phản ứng hiếm gặp thường được sử dụng như nhau nhưng không phải vậy. Một PƯSTC sẽ được coi là nghiêm trọng nếu nó gây ra tử vong, đe dọa tính mạng, đòi hỏi phải nhập viện điều trị hoặc kéo dài thời gian nằm viện, làm kéo dài hoặc đáng kể tình trạng khuyết tật/tàn tật, hoặc đã phải can thiệp để ngăn chặn tổn thương vĩnh viễn. Phản ứng nặng được sử dụng để mô tả mức độ của một sự kiện cụ thể (như nhẹ, trung bình hoặc nặng). Ví dụ, sốt là một sự kiện sức khỏe thông thường, nhưng theo mức độ nghiêm trọng của nó có thể được phân loại như sốt nhẹ hoặc sốt vừa. Sốc phản vệ luôn luôn là một sự kiện nghiêm trọng và đe dọa tính mạng..). Hầu hết các phản ứng vắc xin nặng và hiếm gặp (động kinh, giảm tiểu cầu, Hội chứng giảm trương lực, giảm phản xạ, khóc thét kéo dài) không thành bệnh mãn tính. Sốc phản vệ, trong khi có khả năng gây tử vong, có thể điều trị mà không để lại bất kỳ hậu quả nào. Mặc dù bệnh não được nêu lên như là một phản ứng hiếm khi tiêm chủng vắc xin sởi hoặc vắc xin DTP, tuy nhiên trên thực tế không chắc chắn những vắc xin này có thể gây bệnh não.

Phản ứng liên quan đến lo lắng tiêm chủng. Cá nhân và các nhóm người có thể phản ứng với bất cứ việc tiêm chủng nào. Phản ứng này không liên quan đến loại vắc xin. Ngất xỉu khá phổ biến, nhưng thường chỉ xảy ra ở trẻ trên 5 tuổi. Ngất xỉu không cần phải xử trí gì ngoài việc đặt bệnh nhân ở tư thế nằm nghiêng. Khả năng ngất xỉu có thể xảy ra khi tiêm chủng cho trẻ ở các độ tuổi lớn hơn, và giảm bằng cách giảm thiểu căng thẳng cho người chờ tiêm, như  giảm thời gian chờ đợi, phòng chờ thoáng mát, chuẩn bị vắc xin không trong tầm nhìn của người được tiêm, và quá trình tiêm chủng đảm bảo riêng biệt. Thở nhanh thường gặp do lo lắng về tiêm chủng dẫn đến các triệu chứng cụ thể (choáng váng, chóng mặt, ngứa ran xung quanh miệng và bàn tay). Điều này cũng phổ biến ở các chiến dịch tiêm chủng. Trẻ nhỏ có xu hướng phản ứng theo một cách khác, nôn là triệu chứng chung do lo lắng. Ngừng thở có thể xảy ra, có thể hết sau trong chốc lát. Trẻ cũng có thể hét lên sợ tiêm hoặc bỏ chạy. Lo sợ khi tiêm có thể dẫn đến co giật trong một số trường hợp. Những trẻ em này không cần phải được điều tra nhưng phải được bảo đảm an toàn. Một số người sợ kim tiêm, có thể làm tăng nặng các phản ứng. Trong một nhóm quần thể, phản ứng lan truyền là có thể, đặc biệt là nếu nhìn thấy một người sau khi được tiêm chủng lả đi hay có một số phản ứng khác. Giải thích rõ về tiêm chủng và bình tĩnh, tự tin khi thực hiện tiêm chủng của cán bộ tiêm chủng sẽ giảm mức độ lo lắng về tiêm của đối tượng được tiêm, và do đó làm giảm khả năng gây ra phản ứng. Điều quan trọng cần lưu ý là ngất có thể được chẩn đoán nhầm là sốc phản vệ.

Phản ứng có thể xảy ra trùng hợp với tiêm chủng và đôi khi có thể bị đổ cho là do tiêm chủng vắc xin. Các kết hợp về thời điểm hoàn toàn là không thể tránh được khi tiêm chủng một số lượng lớn các liều vắc xin, đặc biệt là trong chiến dịch tiêm chủng. Vắc xin thường được tiêm chủng trong thời gian đầu đời khi trẻ cũng thường mắc các bệnh truyền nhiễm và các bệnh khác, trong đó có cả những bệnh tật hay tình trạng thần kinh bẩm sinh. Do đó, có thể gặp  rất nhiều sự kiện trùng hợp ngẫu nhiên, trong đó có cả tử vong, được đổ cho là do vắc xin do có liên quan với thời điểm sau tiêm chủng. Ví dụ, hội chứng đột tử trẻ sơ sinh (SIDS) gặp nhiều nhất xung quanh tuổi tiêm chủng trẻ em. Tuy nhiên, nghiên cứu đối chứng đã chỉ ra rằng sự kết hợp của SIDS và tiêm chủng là hoàn toàn ngẫu nhiên, không phải là liên quan nhân quả. Sự kiện trùng hợp ngẫu nhiên có thể dự đoán được. Bảng 3 trình bày số tử vong tạm thời có liên quan đến tiêm chủng thường xuyên vắc xin DTP ở cho trẻ sơ sinh (dưới một năm tuổi) ở một số nước trong khu vực Tây Thái Bình Dương. Sẽ có rất nhiều tử vong trùng hợp ngẫu nhiên trong ngày, tuần và tháng sau khi tiêm chủng. Số lượng thực tế ca tử vong trùng hợp ngẫu nhiên phụ thuộc vào quy mô dân số, tỷ lệ tử vong trẻ sơ sinh, khoảng cách lần tiêm chủng, và tỷ lệ tiêm chủng.

Bảng 3: Số tử vong ước tính do trùng hợp ngẫu nhiên ​​liên quan đến tiêm chủng DPT ở một số nước trong khu vực Tây Thái Bình Dương (Theo TCYTTG)

Quốc gia	Tỷ lệ chết / 1000 trẻ đẻ sống (IMR)	Số sinh trong năm	Ước tính số trẻ chết trong năm tại
			Tháng sau tiêm chủng	Tuần sau tiêm chủng	Ngày sau tiêm chủng
			=(IMR*N/12)*nv*ppv	=(IMR*N/52)* nv*ppv	=(IMR*N/365)* nv*ppv
Úc	5	267.000	300	69	10
Campuchia	69	361.000	5.605	1.293	185
Trung Quốc	18	18.134.000	73.443	16.948	2421
Nhật	3	1.034.000	698	161	23
Lào	48	170.000	1.836	424	61
Niu Di Lân	5	58.000	65	15	2
Phi líp pin	26	2.236.000	13.081	3.019	431
Vietnam	15	1.500.000	5.062	1.168	166

Chú ý:    

IMR:Tỷ lệ chết/1000 trẻ đẻ sống; nv: số liều cần tiêm của vắc xin (DPT=3)

       PPV: tỷ lệ tiêm chủng (VD 90%)

       Tóm lại, PƯSTC có thể xảy ra do một số đặc tính vốn có của vắc xin (phản ứng liên quan đến vắc xin); hoặc do phản ứng liên quan đến sai sót tiêm chủng; hoặc do sự kiện trùng hợp ngẫu nhiên tại cùng thời điểm tiêm vắc xin; hoặc liên quan đến lo lắng khi tiêm chủng, do sợ hãi hay đau khi tiêm chứ không phải do tiêm chủng. Trong một số trường hợp, không tìm được nguyên nhân của PƯSTC. Tỷ lệ cơ bản các phản ứng liên quan đến vắc xin rất hữu ích để hướng tới xác định các phản ứng liên quan vắc xin. Phản ứng nhẹ do vắc xin là phổ biến và không cần điều trị đặc biệt. Phản ứng vắc xin hiếm, nghiêm trọng cần phải điều trị kịp thời bởi nhân viên y tế có trình độ.

GS.TS Nguyễn Trần Hiển-Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương

NHỮNG NGƯỜI NỔI TIẾNG: Click vào Link dưới đây

https://youtu.be/v4u88y46e2s